فایل در 32 صفحه قرار دارد که 5 صفحه آن را در توضیحات قرار دادیم

چگونگيِ تشكيل ارتش نوين ملّي در ايران

چكيده:

ايران به عنوان يكي از كهن ترين امپراتوري هاي جهان هميشه داراي ارتشي نيرومند و مجهز بوده است. شكل و ساختار ارتش ايران در طول قرن ها همواره تغيير كرده و متناسب با شكل حكومت ها ، سازمان بندي و كارآييِ آن متحول شده است. اما بدنة ارتش تا زمان روي كارآمدن رضاشاه پهلوي هميشه داراي ويژگي هاي خاصي بوده است كه عمدتاً به شرايط سياسي، اجتماعي ايران مربوط مي شود.

براي مثال ، ايلات و عشاير در طول تاريخ همواره مهم ترين تأمين كننده هاي نيروهاي نظامي ايران بوده اند و اغلب حكومت ها نيز از ميان همين ايلات و عشاير برخاسته اند. اما به دنبال تغييراتي كه پس از نهضت مشروطيت ايران در ساختار سياسي , اجتماعي و اقتصادي ايران به وجود آمد ، لزوم تغيير در ساخت ارتش نيز احساس شد و عده اي از افسران ناسيوناليست ايراني براي تدارك ارتشي به سبك جديد كوشيدند. اوضاع سياسي جهان به خصوص پس از جنگ جهاني اول و لزوم تأسيس دولت مركزي نيرومند در ايران، وجود ارتشي نيرومند را ضروري مي ساخت و به دنبال آن براي اولين بار « ارتش ملي» در ايران پديد آمد. عناويني كه در اين مقاله مورد توجه قرار خواهد گرفت ، عبارتند از:

- تاريخچة ارتش در ايران: ماد ، هخامنشي ، ساساني ، صفوي و قاجار (به طور خلاصه)

- اوضاع سياسي ، اجتماعي و اقتصادي ايران در آستانة جنگ جهاني اول (به طور خلاصه)

- لزوم شكل گيريِ دولت قوي و متمركز ملي در ايران

- چگونگي تشكيل ارتش نوين ملي ايران

- ريخت شناسي ارتش نوين ملي و بيان امتيازات و كاستي هاي آن.

مناسبات ايران و تركيه و شيروان و داغستان در اواخر

سدة شانزدهم ميلادي

شاهين فاضل و فرح حسينوا

اعضاي هيئت علمي انستيتوي تاريخ آكادمي علوم آذربايجان

چكيده :

1- تاريخ ايران و تركيه در آثار متعدد مورخان از آن جمله در كتب تواريخ اسكندر منشي تركمان, قاضي احمد قمي, مصطفي عالي افندي, مصطفي سلانيكي, ابراهيم پچوي و ... منعكس گرديده و پژوهشگران از اين آثار پرقيمت كم و بيش استفاده نموده اند، ولي ما يك كتاب تاريخيِ خيلي پرارزش نيز در دست داريم كه متأسفانه محققان از آن بهره مند نبوده اند. زيرا اين كتاب تا به حال به چاپ نرسيده و نسخة خطي آن در كتابخانة دانشگاه استانبول محفوظ مي باشد. نام كتاب ذكر شده « ظفرنامة سلطان مراد ثالث » است كه از طرف ابراهيم رحيم زاده، مورخ عثماني تأليف گرديده است.

2- ناگفته نماند كه در اواسط عصر شانزدهم ميلادي، امپراطوري عثماني در كشورهاي متعدد كرة زمين حاكميت خود را توسعه داده بود و براي اشغال سواحل درياي خزر تلاش مي نمود از راه هاي تجاري و ترانزيتيِ قفقاز بهره برداري نمايد.

3- بنا بر معلومات ابراهيم رحيم زاده، در تاريخ 8/9/982 هجري (23/12/1574 ميلادي) مأمورين بلندمرتبة عثماني در ديوان سلطان مراد ثالث جمع شده، حالت و وضعيت دول اسلامي و به اصطلاح هجوم شرق به اراضي دولت صفوي را تحت مذاكره قرار داده بودند, ولي اجرا و انجام طرح فوق بعد از 4 سال در بهار 986 صورت گرفت.

4- براي اجراي آن طرح، عثماني ها به كمك و ياريِ حكمران و فرمان فرمايانِ ايالات قفقاز شمالي اميدوار بودند و به حاكمان آوارستان, قيطاق, قوموق و تباساران نامه هايي راجع به همكاري بر ضد صفويان فرستادند. بنا بر معلومات ابراهيم رحيم زاده، جنگي كه در نزديك شهر شماخي شيروان صورت گرفته بود (در فصل خزان 986) امير شمخال، حاكم قيطاق و قوموق به تعداد 30 هزار دلاوران داغستان را جمع كرده و به عثماني ها كمك رسانيده بود، ولي عثماني ها از ترس قزلباشان بعد از پيروزي نتوانستند در شماخي بمانند و لشگرهاي خود را به شهر دربند انتقال دادند.

شايان توجه است كه اهالي دربند اگر هنگام هجوم عثماني ها به شيروان بر ضد صفويان برخاسته بودند، بعد از دريافت خبر هجوم تازة قزلباشان، قشون هاي عثماني را از شهر بيرون راندند. در آينده لشگر كشي اهالي قفقاز بر ضد عثماني ها افزايش پيدانمود و در نتيجه، نظاميان عثماني و تاتار به سركردگي عثمان پاشا از دربند بيرون جستند.

روابط سياسي و تعاملات فرهنگي و تمدنيِ ايران و عراق از مشروطه تا انقلاب اسلامي

هدايت فرح بخش - كارشناس ارشد تاريخ

چكيده :

اقوام ساكن در منطقة ميان رودان (بين النهرين) از ده ها قرن پيش از ميلاد مسيح با ايرانيان ارتباط اقتصادي، فرهنگي و فكري داشته و در تعاملي پيوسته به تكامل يكديگر كمك كردند. آرياها در پهنة فلات ايران تا مديترانه با همكاري مردمان اين مناطق به خصوص بوميان همجوار بين النهرين، پايه هاي فرهنگ و تمدن درخشان اولية جهاني را طراحي و پايه ريزي نمودند. ايرانيان در كوششي مشترك توانستند مراكز مهم تمدن اور نينوا, بابل, سلوكيه و تيسفون و حران را به نحوي چشمگير گسترش داده و در محدودة آن روزگار و در عرصة جهاني به نمايش درآورند. اگرچه در اين باره نمي توان رويارويي و تصادمات سياسي و اجتماعي و فكري و اقتصاديِ انكارناپذيرِ اقوامِ ايراني و بوميان حوزة رودخانه هاي دجله و فرات را ناديده گرفت. تشابه و تفاوتي كه از دورة باستان و سپس خلفاي بزرگ (راشدين) و خلفاي كوچك (بني اميه و بني عباس) و تركان و آل عثمان تا ظهور و تأسيس كشور عراق ادامه يافت. بيشترين عوامل مؤثر در اين كنش و واكنش ها عوامل جغرافيايي و اقتصادي و فرهنگي و فكري و اجتماعي و سياسي بوده است. علاوه بر آن نمي توان تحولات اين منطقه را بدون اصلاحات و تغييرات جهاني بررسي و مطالعه نمود، زيرا جوامع انساني همچون دانه هاي زنجير اگرچه از يكديگر مستقل و منفك مي باشند، ولي علايق بين آنها سرنوشتشان را در تعاملي اجتناب ناپذير، به يكديگر پيوند داده است.

اين پژوهش به دلايل ذيل مي تواند مورد توجه قرار گيرد:

1- سرزمين غرب فلات ايران، اولين ناحية مسكون و متمدن جهان گذشته تاكنون محسوب مي گردد.

2- منطقة بين النهرين سرزميني است كه داراي شرايط طبيعي و جغرافياييِ متكاثر و متنوعي است.

3- اقوام مختلفي در آن زيسته و ماندگار شده اند و برخي ديگر در طول زمان نابود گرديدند.